เส้นเลือดขอด เกิดจากความผิดปกติของลิ้น (Valve) เล็กๆ ในหลอดเลือดดำ ไม่สามารถสกัดกั้นการไหลย้อนของเลือดได้ จึงทำให้เลือดเกิดการคั่งอยู่ในหลอดเลือดส่วนปลาย ได้แก่ส่วนที่อยู่ใกล้ผิวหนังทำให้เห็นเป็นเส้นเลือดที่โป่งพองเป็นก้อน หรือเป็นเส้นเลือดฝอยแตกคล้ายแผนที่หรือใยแมงมุม
ตำแหน่งที่พบบ่อยๆ คือ บริเวณน่อง, ขาพับ, โคนขา และบริเวณระหว่างตาตุ่มขึ้นไปถึงสะโพก ซึ่งลักษณะดังกล่าวทำให้เรียวขาดูไม่เรียบและไม่สวยงาม ถ้าไม่ได้รับการรักษาจะเป็นมากขึ้น และอาจมีอาการเจ็บปวดในบริเวณนั้น เส้นเลือดขอดจะพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชา
สาเหตุที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอด
ในชีวิตประจำวันของเราตองอาศัยการยืน หรือเดิน จึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอดขึ้นมา แต่เส้นเลือดขอดอาจเกิดได้จากหลายสาเหตุเช่นกัน ดังนี้
1. เกิดจากทำงานโดยต้องยืนหรือเดินนานๆ เช่น พนักงานขายสินค้า พนักงานเก็บค่าโดยสาร ฯลฯ
2. เกิดจากกรรมพันธุ์ พ่อแม่ที่มีเส้นเลือดขอด ลูกมีโอกาสเป็นเส้นเลือดขอดตามไปด้วย
3. เกิดจากอายุที่มากขึ้น จะเป็นเส้นเลือดขอดเพิ่มขึ้น เนื่องจากความยืดหยุ่นและความแข็งแรงของลิ้นหลอดเลือดลดน้อยลง
4. เกิดจากฮอร์โมนเพศ ซึ่งเพศหญิงมีโอกาสเป็นมากกว่าเพศชาย เนื่องจากผลของฮอร์โมนเพศหญิงโดยตรง
5. เกิดจากการมีน้ำหนักเกิน คนที่มีน้ำหนักมากเกินเลือดจะหมุนเวียนได้ไม่สะดวก จะเกิดการคั่งค้างของเลือดบริเวณขามากขึ้น จึงทำให้เกิดเส้นเลือดขอดได้มาก
6. เกิดจากการกระทบกระแทกหรือกดทับ เช่น ไขว่ห้าง เนื่องจากเลือดเดินไม่สะดวก
7. เกิดจากการใส่รองเท้าส้นสูง ซึ่งจะทำให้เลือดหมุนเวียนได้ไม่ดี
จะเห็นว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดเส้นเลือดขอดบางอย่างเราพอหลีกเลี่ยงได้ แต่บางอย่างก็ไม่สามารถหลบพ้น แต่ไม่ต้องกังวลมากไปหากเกิดเส้นเลือดขอดขึ้น ก็มีวิธีรักษาให้หายได้
การรักษาเส้นเลือดขอดในอดีตที่ผ่านมา ทำได้โดยการผ่าตัดเพียงอย่างเดียว แต่ปัจจุบันวงการแพทย์เมืองไทยได้มีวิวัฒนาการใหม่ ๆ ในการรักษาเส้นเลือดขอดโดยไม่ต้องผ่าตัด ซึ่งเป็นการรักษาที่ได้ผลดีกับเส้นเลือดดำที่แตกแขนง และสามารถมองเห็นได้ชัดเจนโดยแพทย์จะฉีดน้ำเกลือ เข้าไปสร้างความตื่นตัวให้กับผนังเส้นเลือด ทำให้เส้นเลือดขอดหดตัวลงได้ โดยทั่วไปจะใช้ในการรักษาเส้นเลือดขอดบริเวณขา บริเวณแขน มือ ใบหน้า และบริเวณลำตัวก็รักษาได้เช่นกัน
ซึ่งการรักษาเส้นเลือดขอดด้วยการฉีดน้ำเกลือชนิดเข้มข้นโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญูเฉพาะทางจะมีขั้นตอนการรักษาดังนี้
1. แพทย์จะใช้เข็มขนาดเล็ก ฉีดน้ำเกลือเข้มข้นเข้าไปในเส้นเลือดที่ขอดนั้น หรือบริเวณใกล้เคียงเพื่อให้เส้นเลือดขอดหดตัวลง
2. กรณีเส้นเลือดขอดที่เป็นมีขนาดค่อนข้างใหญ่ ซึ่งรักษาโดยการฉีดน้ำเกลือจะไม่ได้ผล แพทย์จะเปลี่ยนใช้น้ำยาเพื่อการรักษา ซึ่งเหมาะลำหรับเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่และมีความปลอดภัยเช่นเดียวกับ น้ำเกลือ (คือยาประเภท Sclerosing Agent)
3. หลังจากฉีดยาแล้ว แพทย์จะนวดคลึงเบา ๆ ตลอดแนวของเส้นเลือดขอดนั้น เพื่อการกระจายตัวที่ดีของน้ำเกลือหรือน้ำยาที่ใช้ฉีด
4. ในกรณีเส้นเลือดขอดขนาดใหญ่มาก ซึ่งถ้าใช้วิธีการฉีดยาอาจจะไม่ได้ผล แพทย์จึงยังจำเป็นต้องใช้วิธีผ่าตัดเจ้าเอาเส้นเลือดขอดออก จะเป็นการรักษาที่ทำให้เส้นเลือดขอดหายได้เร็วขึ้น
เมื่อแพทย์ให้การรักษาแล้ว จะให้คำแนะนำแก่คุณในการปฏิบัติ และดูแลหลังการรักษาเพื่อให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้น โดย
1. ควรงดการยกของหนักหรือยืนนานๆ เป็นเวลา 3 – 7 วัน
2. ควรใส่ผ้ายืดหรือซัพพอร์ทในบริเวณที่ทำการรักษา เพื่อประคองกล้ามเนื้อและเส้นเลือดบริเวณนั้น ส่วนระยะเวลาที่ใช้ขึ้นอยู่กับขนาดของเส้นเลือด โดยเส้นเลือดเล็กฝอยให้ใส่ไว้ 1 - 3 วัน เป็นอย่างน้อย ส่วนเส้นเลือดขอดขนาดกลาง (ขนาดเท่าไส้ปากกา) ควรใส่อย่างน้อย 7 วัน ขึ้นไป
3. ควรออกกำลังกายด้วยการเดินทุกวัน เพื่อกระตุ้นให้ยากระจายตัวอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งจะช่วยให้การรักษาได้ผลดียิ่งขึ้น
4. ควรพบแพทย์ ตามนัดภายใน 2 - 4 สัปดาห์ เพื่อแพทย์จะได้ติดตามผลการรักษา
การรักษาเส้นเลือดขอดโดยวิธีการฉีดน้ำเกลือนี้ เป็นการรักษาที่ไม่ยุ่งยากอะไรเลย คุณไม่ต้องงดน้ำหรืออาหาร แพทย์จะใช้เวลาในการรักษาเพียง 30 - 60 นาที คุณจะไม่รู้สึกเจ็บ เพราะเข็มที่แพทย์ใช้ในการฉีดจะมีขนาดเล็กมาก ส่วนใหญ่เส้นเลือดขอดจะหายได้หลังการรักษาเพียง 1 - 2 ครั้ง แล้วแต่กรณีว่าคุณเป็นมากหรือน้อย